Burgemeester gezocht

OK, dan horen jullie het ook eens van een ander! Aan het eind van de Tegenlicht-aflevering van gisteravond over het basisinkomen, vanaf minuut 45 ongeveer, hoor je MIT-econoom Erik Brynjolfsson uitleggen waarom we moeten experimenteren met een basisinkomen. Verteller en Ecorys-hoofdeconoom Marcel Canoy concludeert: “Dus wat je eigenlijk nodig hebt, is dat je ergens een experiment doet. De burgemeester van Schiermonnikoog, die moet gewoon zijn vinger opsteken, en zeggen van: ‘Ik ga het gewoon doen.’ En wij gaan het monitoren; drie jaar lang gaan we kijken: wat doen die mensen op Schiermonnikoog?”

Precies. Schiermonnikoog is misschien niet heel handig, want dat heeft een arbeidsparticipatie van meer dan honderd procent (meer banen dan mensen die kunnen werken, dankzij het toerisme), maar Vlagtwedde, of Menterwolde, of Pekela, of Loppersum, dat zou ideaal zijn. Kom maar op, burgemeester, dan gaan we zorgen dat je geschiedenis schrijft als gastheer van het eerste experiment met een onvoorwaardelijk basisinkomen in Nederland!

http://embed.vpro.nl/player/?id=VPWON_1219695&profile=tegenlicht

Vragen, vragen en nog meer vragen

MIES wil gaan experimenteren met een onvoorwaardelijk basisinkomen. In Groningen. Afgelopen vrijdag, 29 augustus 2014, in een volle tent op Noorderzon, dachten honderd mensen mee over de vraag: “Op welke vragen moet zo’n experiment eigenlijk een antwoord geven?” Alle antwoorden – of vragen dus eigenlijk – vind je hier; hieronder volgt een hele korte samenvatting.

De kernvraag blijkt eigenlijk heel eenvoudig: “Wat gaan mensen (anders) doen als ze een basisinkomen krijgen?” Dat andere gedrag leidt vervolgens tot een heleboel vragen op economisch gebied: wat gebeurt er met lonen, prijzen, arbeidsaanbod, productiviteit en uiteindelijk zelfs de concurrentiepositie? Maar men is ook benieuwd naar de gevolgen buiten de economische sfeer: heeft een basisinkomen gevolgen voor geluk, gezondheid en gemeenschapszin? De leukste vraag in deze categorie (en eenvoudig meetbaar): worden er meer kinderen geboren?

Veel vragen gaan over de betaalbaarheid van een basisinkomen. Leidt het niet tot hogere belastingen en een grote toestroom van migranten? Hieruit blijkt ook dat het belangrijk is om het idee goed uit te leggen. Het woord ‘basisinkomen’ (en al helemaal de populaire term ‘gratis geld voor iedereen’) klinkt voor velen als extra, bovenop wat iedereen nu al verdient of krijgt. Dat is niet de bedoeling. Het onvoorwaardelijk basisinkomen komt in de plaats van allerlei uitkeringen, toeslagen en aftrekposten die we nu kennen. Sommigen zullen er op vooruit gaan, anderen achteruit, maar in z’n geheel zou het ongeveer ‘budgettair neutraal’ moeten zijn, zoals dat heet.

Ook zijn er veel vragen en tips over het experiment. Het is duidelijk dat hier nogal wat wetenschappelijke, ethische, politieke en wettelijke hobbels te nemen zijn. Daar gaan we ons de komende tijd het hoofd over breken.

Zaten er nog echte verrassingen tussen? Wat mij betreft twee. Allebei om over na te denken. De eerste: “Kan het basisinkomen worden ingevoerd binnen de huidige generatie?” Met als toelichting: misschien moeten we eerst weer van jongs af aan leren omgaan met vertrouwen en verantwoordelijkheid. En de tweede: “Heb je het basisinkomen nodig om de voordelen van het basisinkomen te realiseren?” 

Zet ‘m in je agenda: publieksbijeenkomst basisinkomen

Ons eerste onderzoeksthema is het onvoorwaardelijk basisinkomen. Volgens sommigen een heel goed idee, volgens anderen niet. Maar hoe zou je er mee kunnen experimenteren? En wat wil je dan precies te weten komen? Daarop praten we op vrijdag 29 augustus tussen 16.00 en 18.00 in de Desdemona-tent op Noorderzon. Er zijn in ieder geval inleidingen van Liesbeth van Tongeren (lid Tweede Kamer voor Groen Links) en Loek Groot (universitair hoofddocent economie van de publieke sector, Universiteit Utrecht). De gespreksleiding is in handen van Rick van der Kleij. Verdere details vind je op de site van Noorderzon.

Publieksbijeenkomst Basisinkomen
Wanneer: Vrijdag 29 augustus, 16.00 – 18.00
Waar: Groningen, Festival Noorderzon, Desdemona tent