#Groxit: nadenken over hoe het anders kan tijdens Let’s Gro

Stel: je loopt een marathon en je ligt een flink eind achter omdat de koplopers al vanaf de start harder lopen dan jij. Ga je ze dan nog inhalen als je precies hetzelfde doet als zij? Nee dus. Je hebt alleen een kans als je iets heel anders doet: een andere route kiezen, de bus pakken, toverdrank nemen – je zult je eigen wedstrijd moeten maken, met je eigen spelregels.

Zo is het in de economie ook. Als je al sinds mensenheugenis achter ligt (hogere werkloosheid, lagere inkomens), haal je dat niet in door hetzelfde te blijven doen als de koplopers. Je zult andere doelen, andere middelen en andere spelregels moeten formuleren.

#groxit is een gedachtenexperiment om op allerlei gebieden ideeën op te halen die “toch niet kunnen” omdat Groningen nu eenmaal gebonden is aan nationale wetten, regels en kaders – en die daarom normaal gesproken niet eens geformuleerd worden. Terwijl er vast dingen tussen zitten die best kunnen als we maar echt willen.

#groxit is uiteraard een knipoog naar “grexit” en “brexit”, de speculaties over een vertrek van Griekenland en Groot-Brittannië uit de Eurozone respectievelijk de EU. Wat nu als Groningen, eventueel/desnoods samen met Fryslân en Drenthe, zou vertrekken uit het Koninkrijk der Nederlanden? Wat zouden we dan anders doen?

Een middag lang zijn we samen aan de macht en schetsen we met elkaar hoe we het willen hebben. De beste ideeën neemt MIES mee naar huis om ze te vertalen naar uitvoerbare experimenten.

#groxit is onderdeel van het programma van Let’s Gro. Het gaat gebeuren op vrijdagmiddag 20 november, van 13.30 tot 16.00 uur, in The Big Building, Achterweg 1, Groningen.

Zin om mee te doen? Geef je op via deze link: http://523af91fac8f.fikket.nl/event/groxit

Experimenten voor een revolutie – verslag

Expertmeeting

Afgelopen vrijdag bogen ruim dertig “experts in het experimenteren” zich met ons over de vraag hoe je een experiment met een onvoorwaardelijk basisinkomen zou kunnen inrichten. Immers, voor- en tegenstanders baseren hun standpunt vooral op wat ze geloven dat er gaat gebeuren, dus we hebben bewijs nodig om verder te komen in het debat.

Energieke gesprekken

Wat vooral opviel tijdens de dag was de enorme energie die vrijkomt als je dertig slimme mensen, die het niet per se heel erg met elkaar eens zijn maar wel bereid zijn constructief te denken, loslaat op dit onderwerp. Het was in ieder geval genoeg energie om de temperatuur in het pand van woningbouwvereniging Nijestee, waar we te gast waren, een graad of vijf te laten stijgen. Deze energie en de relaties die gelegd en versterkt zijn, zijn alvast een belangrijke opbrengst van de dag.

Beeld expertsessie MIES tijdens Let's Gro 2014-11-21
Klik op de foto om de volledige set foto’s van Jan-Willem Wennekes te bekijken

 

Pekela

Heeft het inhoudelijk wat opgeleverd? We denken dat we een flinke stap verder zijn gekomen. We hebben vastgesteld dat een “full scale” experiment, waarbij in een hele gemeente een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen wordt ingevoerd, in principe uitvoerbaar is, maar dat er wetgeving voor nodig is en dat het vrij kostbaar is. Voor een gemeente als Pekela, dat als rekenvoorbeeld diende, kom je al snel op tientallen miljoenen euro’s. Zo’n experiment kan op termijn relevant worden, maar is geen logische eerste stap, denken we.

Bijstand

Het grootste deel van de denkkracht ging vrijdag zitten in experimenten met een basisinkomen in plaats van de bijstand. Een experiment onder bijstandsgerechtigden (in plaats van alle inwoners van een gebied) heeft twee grote voordelen. In de eerste plaats is het vele malen goedkoper – je wisselt immers de ene uitgave in voor de andere. En in de tweede plaats zijn de uitkomsten, ongeacht hoe de discussie over een basisinkomen verder verloopt, direct van waarde voor gemeenten in verband met de uitvoering van de participatiewet. Deelnemers aan een dergelijke pilot (bijstandsgerechtigden dus) zouden er in principe niet op achteruit gaan.

Private financiering

Maar ook voor zo’n experiment zal een wettelijk kader moeten worden geboden. Komt dat er niet, dan zou je aan private financiering en uitvoering kunnen denken: deelnemers aan het experiment zeggen hun bijstandsuitkering op in ruil voor een toelage van een wijkontwikkelingsmaatschappij waarin bijvoorbeeld ook zorgverzekeraars participeren. Wat ons betreft een ruw idee dat verdere uitwerking verdient.

Krachten bundelen

Hoe nu verder? Vanuit drie gemeenten, namelijk Enschede, Tilburg en Groningen, waren deelnemers aanwezig die verder willen werken aan een experiment met basisinkomen in plaats van bijstand, en die hebben afgesproken de voorbereidingen te coördineren. De Vereniging Basisinkomen heeft inmiddels een Commissie van Aanbeveling ingesteld om het pleidooi voor een experiment kracht bij te zetten. Wij zelf richten ons voorlopig op Groningen, om te beginnen in een samenwerkingsproject met het Grand Theatre en theatermaakster Hanna van Mourik Broekman die de discussie in een wat breder kader plaatst.

Dank!

Dank aan Nijestee voor de gastvrijheid, dank aan Let’s Gro voor het podium, dank aan Mattias Gijsbertsen voor de aftrap, dank aan Marcel Canoy voor het college over “De terugkeer van de Stadstaat”, dank aan ABN AMRO Dialogues House en de Gemeente Groningen voor de bijdragen in de kosten, dank aan De Smaak van het Noorden voor de catering en dank aan Hugo Brouwer en Marion Romeijn voor al het regelen en ontzorgen. En heel, heel veel dank aan alle experts die zo maar een dag beschikbaar hebben gemaakt om met ons mee te denken.

Burgemeester gezocht

OK, dan horen jullie het ook eens van een ander! Aan het eind van de Tegenlicht-aflevering van gisteravond over het basisinkomen, vanaf minuut 45 ongeveer, hoor je MIT-econoom Erik Brynjolfsson uitleggen waarom we moeten experimenteren met een basisinkomen. Verteller en Ecorys-hoofdeconoom Marcel Canoy concludeert: “Dus wat je eigenlijk nodig hebt, is dat je ergens een experiment doet. De burgemeester van Schiermonnikoog, die moet gewoon zijn vinger opsteken, en zeggen van: ‘Ik ga het gewoon doen.’ En wij gaan het monitoren; drie jaar lang gaan we kijken: wat doen die mensen op Schiermonnikoog?”

Precies. Schiermonnikoog is misschien niet heel handig, want dat heeft een arbeidsparticipatie van meer dan honderd procent (meer banen dan mensen die kunnen werken, dankzij het toerisme), maar Vlagtwedde, of Menterwolde, of Pekela, of Loppersum, dat zou ideaal zijn. Kom maar op, burgemeester, dan gaan we zorgen dat je geschiedenis schrijft als gastheer van het eerste experiment met een onvoorwaardelijk basisinkomen in Nederland!

http://embed.vpro.nl/player/?id=VPWON_1219695&profile=tegenlicht