ijdens deze lezing, gegeven op 28 januari 2015 in de Doopsgezinde Kerk te Groningen, legt Prof. Guy Standing uit hoe er een nieuwe sociale klasse is ontstaan: het precariaat. Hij vertelt waarom deze klasse kwetsbaar is en op welke manier een onvoorwaardelijk basisinkomen kan helpen.
Prof. Guy Standing sprak in Groningen op uitnodiging van MIES (mieslab.nl), en VPRO’s Tegenlicht. Francesca Bardaro legde de lezing integraal vast op video.
Guy Standing, 2015-01-28, Foto door Christel van der Ziel
Christel van der Ziel nam mooie foto’s tijdens de lezing van Guy Standing. Klik op de foto om de hele serie te zien.
Het basisinkomen staat weer volop in de aandacht. Na GroenLinks en D66, heeft nu ook de PvdA de wens uitgesproken om te experimenteren met een onvoorwaardelijk basisinkomen. Wat weinig mensen weten, is dat er in meerdere landen, onder andere in India en Namibië, al soortgelijke experimenten zijn uitgevoerd.
De Engelse Professor Standing is wereldwijd erkend als expert op het gebied van basisinkomen en adviseerde de Indiase regering bij het opzetten en uitvoeren van de experimenten. Hij geeft woensdagavond 28 januari in Groningen een openbare lezing over zijn ervaringen en bevindingen. Hij zal hierbij ook ingaan op de wenselijkheid en de mogelijkheid om in Europa, bijvoorbeeld in Groningen, dergelijke experimenten op te zetten.
“Why Europe’s Precariat needs a Basic Income”
Prof. Guy Standing, University of London
Guy Standing is hoogleraar ontwikkelingsstudies en voormalig topambtenaar bij de ILO, de International Labour Organization. In zijn laatste boeken beschrijft hij de opkomst van het precariaat, de onderklasse van mensen die van baantje naar klusje gaan, niet of nauwelijks beschermd worden door ons sociale zekerheidsstelsel en, belangrijker nog, vaak niet de mogelijkheid hebben hun werkelijke potentie te verwezenlijken. Zoals de nieuwe klasse van burgers in de Middeleeuwen burgerrechten afdwong, en de nieuwe arbeidersklasse in de vorige eeuw sociale wetten afdwong, zo zal het precariaat de komende decennia een basisinkomen afdwingen, zo verwacht Standing.
Wat Standing bijzonder maakt, is dat hij zeker geen studeerkamergeleerde is. Hij is een van de oprichters van het Basic Income Earth Network en hij gaf leiding aan experimenten met vormen van een basisinkomen in onder andere India. Behalve over de noodzaak van een basisinkomen kan hij dus ook vertellen over hoe het in de praktijk werkt, en vertellen over de (on)verwachte gedragseffecten in eerder onderzoek.
Lezing en mogelijkheid tot het stellen van vragen. Voertaal Engels.
Georganiseerd door MIES, in samenwerking met VPRO Tegenlicht en de Vereniging Basisinkomen.
Datum: Woensdag 28 januari Locatie: Doopsgezinde Kerk, Oude Boteringestraat 33, Groningen Tijd: Aanvang 20.00, zaal open 19.30 Toegang: Vrijwillige bijdrage, maximaal 200 personen
Bekijk hier een eerdere speech van Guy Standing bij het United Nations Research Institute for Social Development
Voorstelling, ontmoetingen en een expositie over de mens en zijn werkdrift.
Waarom werken we? Waarom zijn wij zo statusgevoelig? Maakt werk gelukkig? Kunnen we ook zonder? Of is het mensonterend? En hoe kijken werklozen naar onze arbeidssamenleving?
Hanna van Mourik Broekman onderzoekt de functie van arbeid in onze samenleving. Na meerdere ontmoetingen met publiek en een bouwproject met werklozen in Breda is er nu de voorstelling, geschreven door Jibbe Willems. Drie mannen komen samen om elkaar te helpen met hun correspondentieangst. Een gesjeesde student, een werkloze man en een zakenman die op zoek is naar geluk. Ze proberen zich te verhouden tot een van de belangrijkste thema’s in ons leven: arbeid. De voorstelling is een spannende combinatie van theater, muzikale intermezzo’s en een dialoog met het publiek.
Bij het onderzoek en het maken van de voorstelling heeft Hanna zich laten inspireren door Het boek Ont van Anton Valens, Niet alles is te koop van Michael J. Sandel en Absurde Overvloed van Michael Foley.
Grand Theatre Groningen
MA 15 (try-out) DI 16 première en WO 17 DEC 20.30 U (extra).
DI 16 & WO 17 DEC kun je overdag tussen 9.00 en 13.00 en 17.00 en 20.00 de expositie bekijken, die Hanna heeft gemaakt met Andre Joosten over haar onderzoek. Toegang gratis.
DI 16 DEC 19.00 – 20.00 Samen met MIES organiseren we een gesprek over de toekomst van arbeid. Sprekers: Vincent Ariëns van Seats2meet en Society 3.0, Luchien Karsten, docent Economie en Bedrijfskunde aan de RUG en Lykle de Vries en Jan Willem Wennekes van MIES. Toegang gratis.
MA 15 DEC voordelige double bill met Stereotypografilologica – Peter Vandemeulenbroecke/NNT Meer informatie en kaarten: www.grandtheatregroningen.nl
Afgelopen vrijdag bogen ruim dertig “experts in het experimenteren” zich met ons over de vraag hoe je een experiment met een onvoorwaardelijk basisinkomen zou kunnen inrichten. Immers, voor- en tegenstanders baseren hun standpunt vooral op wat ze geloven dat er gaat gebeuren, dus we hebben bewijs nodig om verder te komen in het debat.
Energieke gesprekken
Wat vooral opviel tijdens de dag was de enorme energie die vrijkomt als je dertig slimme mensen, die het niet per se heel erg met elkaar eens zijn maar wel bereid zijn constructief te denken, loslaat op dit onderwerp. Het was in ieder geval genoeg energie om de temperatuur in het pand van woningbouwvereniging Nijestee, waar we te gast waren, een graad of vijf te laten stijgen. Deze energie en de relaties die gelegd en versterkt zijn, zijn alvast een belangrijke opbrengst van de dag.
Klik op de foto om de volledige set foto’s van Jan-Willem Wennekes te bekijken
Pekela
Heeft het inhoudelijk wat opgeleverd? We denken dat we een flinke stap verder zijn gekomen. We hebben vastgesteld dat een “full scale” experiment, waarbij in een hele gemeente een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen wordt ingevoerd, in principe uitvoerbaar is, maar dat er wetgeving voor nodig is en dat het vrij kostbaar is. Voor een gemeente als Pekela, dat als rekenvoorbeeld diende, kom je al snel op tientallen miljoenen euro’s. Zo’n experiment kan op termijn relevant worden, maar is geen logische eerste stap, denken we.
Bijstand
Het grootste deel van de denkkracht ging vrijdag zitten in experimenten met een basisinkomen in plaats van de bijstand. Een experiment onder bijstandsgerechtigden (in plaats van alle inwoners van een gebied) heeft twee grote voordelen. In de eerste plaats is het vele malen goedkoper – je wisselt immers de ene uitgave in voor de andere. En in de tweede plaats zijn de uitkomsten, ongeacht hoe de discussie over een basisinkomen verder verloopt, direct van waarde voor gemeenten in verband met de uitvoering van de participatiewet. Deelnemers aan een dergelijke pilot (bijstandsgerechtigden dus) zouden er in principe niet op achteruit gaan.
Private financiering
Maar ook voor zo’n experiment zal een wettelijk kader moeten worden geboden. Komt dat er niet, dan zou je aan private financiering en uitvoering kunnen denken: deelnemers aan het experiment zeggen hun bijstandsuitkering op in ruil voor een toelage van een wijkontwikkelingsmaatschappij waarin bijvoorbeeld ook zorgverzekeraars participeren. Wat ons betreft een ruw idee dat verdere uitwerking verdient.
Krachten bundelen
Hoe nu verder? Vanuit drie gemeenten, namelijk Enschede, Tilburg en Groningen, waren deelnemers aanwezig die verder willen werken aan een experiment met basisinkomen in plaats van bijstand, en die hebben afgesproken de voorbereidingen te coördineren. De Vereniging Basisinkomen heeft inmiddels een Commissie van Aanbeveling ingesteld om het pleidooi voor een experiment kracht bij te zetten. Wij zelf richten ons voorlopig op Groningen, om te beginnen in een samenwerkingsproject met het Grand Theatre en theatermaakster Hanna van Mourik Broekman die de discussie in een wat breder kader plaatst.
Dank!
Dank aan Nijestee voor de gastvrijheid, dank aan Let’s Gro voor het podium, dank aan Mattias Gijsbertsen voor de aftrap, dank aan Marcel Canoy voor het college over “De terugkeer van de Stadstaat”, dank aan ABN AMRO Dialogues House en de Gemeente Groningen voor de bijdragen in de kosten, dank aan De Smaak van het Noorden voor de catering en dank aan Hugo Brouwer en Marion Romeijn voor al het regelen en ontzorgen. En heel, heel veel dank aan alle experts die zo maar een dag beschikbaar hebben gemaakt om met ons mee te denken.
Op 21 november, op het Let’s Gro Festival, gaan we een dag lang in de snelkookpan om een of meer experimenten te ontwerpen die antwoord kunnen geven op de vragen die we eerder verzameld hebben. De opgave is daarbij om slimme, relatief eenvoudig uitvoerbare dingen te verzinnen, waar we toch veel van leren. We zoeken voor deze bijeenkomst een stuk of dertig “experts in het experimenteren”: economen, sociologen, antropologen, filosofen, medici en psychologen die weten hoe je netjes wetenschappelijk onderzoek doet. Maar ook theatermakers en andere creatievelingen die zo hun eigen ideeën hebben over hoe je maatschappelijke thema’s onderzoekt, en die verstand hebben van experimenteren. En ondernemers en bestuurders die denken dat in “hun” organisatie misschien wel een experiment plaats kan vinden of die erbij kunnen helpen zoiets tot stand te brengen. En misschien ook nog wel andere experts waar we nu nog niet aan gedacht hebben. Heb je een tip voor ons, of vind je dat jij er zelf dringend bij moet zijn, neem dan even contact op. We horen graag van je!
Traditiegetrouw is er op de woensdag na de Tegenlicht-uitzending een aantal Meetups waar nagesproken kan worden over de uitzending. Er zijn in ieder geval Meetups inAmsterdam, Groningen, Amersfoort (let op, die is op dinsdag de 23ste) en Rotterdam. MIES zal in Amsterdam en Groningen aanwezig zijn.
Op zondagavond 21 september besteedt VPRO’s Tegenlicht (weer) aandacht aan het onderwerp. De aflevering draait vooral om de haalbaarheid en betaalbaarheid van het onvoorwaardelijk basisinkomen. Met naar verluidt een optreden van econoom Marcel Canoy, die eerder dit jaar pleitte voor meer experimenten met een basisinkomen, omdat econometrische modellen niet goed in staat zijn om de gedragseffecten van zo’n grote systeemwijziging te voorspellen.
